In een vorige blog bespraken we hoe een aantal principes rond APIs en Event Driven Architecture de architectuur van een applicatie-ecosysteem konden sturen. Het wordt nu tijd om deze zaken in een voorbeeld te gieten om alles iets duidelijker te maken (deze blog wordt best gelezen met de vorige blog vers in het geheugen). Vandaag zullen we het hebben over een fictieve “arbeidsmotor bij de sociale zekerheid”, binnen een ecosysteem rond werken, loon, prestaties, arbeidsrelaties, enz.

Disclaimers…

Eerst en vooral een aantal disclaimers: de auteur is geen expert op vlak van het business domein, en er zijn dus geen garanties betreffende de juistheid van wat er verteld wordt rond deze zaken. Integendeel, er zullen sterke vereenvoudigingen worden gemaakt, en zelfs kleine aanpassingen, om beter te kunnen dienen als voorbeeld voor de technologische principes die we hier in de verf willen zetten. Het is dus eerder te beschouwen als “geïnspireerd door” en niet “gebaseerd op” hoe de sociale zekerheidssector werkt, en deze laatste moet bovendien heel breed worden genomen: mogelijks zouden sommige van de voorbeeldapplicaties eerder bij werkgevers of sociale secretariaten uitgerold zijn dan bij een instelling van de sociale zekerheid.

Verder is dit voorbeeld “greenfield IT”, en houdt het geen rekening met reeds bestaande toepassingen, legacy software en de in de voorbije jaren, zelfs decennia, opgebouwde complexiteit van de systemen die dit business domein reeds ondersteunen. Daarenboven maken we hier gebruik van geavanceerde Event Driven Architecture concepten, zoals Event Sourcing en CQRS, ook weer ter illustratie van deze technologieën; in de werkelijkheid zijn deze paradigma’s echter soms van een te grote technische complexiteit om te overwegen, en zullen ze enkel daar worden ingezet waar specifieke, moeilijk te behalen niet-functionele vereisten er om vragen.

Het voorbeeld: De arbeidsmotor voor de Sociale Zekerheid

In het voorbeeld krijgen we een aantal applicaties en diensten rond arbeid en zal er voor de integratie gebruikgemaakt worden van APIs en Event Driven Architecture (EDA). Werkgevers zullen gegevens doorgeven die verband houden met arbeidsrelaties die ze hebben met hun personeel: de aanvang en het stopzetten van contracten, data die verband houdt met geleverde prestaties (“werkuren”), en zaken rond het salaris en het uitbetalen ervan. Applicaties voor werkgevers zullen hen helpen te bepalen hoe hoog het loon is dat ze moeten uitkeren en in welke delen het is opgedeeld, en verder zullen ze zien waar ze staan betreffende de sociale zekerheidsbijdragen die ze verschuldigd zijn. Werknemers krijgen een applicatie om een overzicht te krijgen op hun carrière, en de fiscus (als externe partner in dit ecosysteem) kan informatie krijgen betreffende de inkomsten van de werknemers en de bedrijfsvoorheffing. De KSZ, ten slotte, kan waken over de toegang tot gegevens.

In Fig. 1 zien we een collectie van IT services die dit business domein zouden kunnen ondersteunen (om de complexiteit te beperken zijn noch alle systemen, noch alle communicaties tussen de weergegeven systemen, opgenomen; het doorsturen van gegevens naar de fiscus is hier b.v. niet te zien).

Links op de figuur staan een aantal APIs (altijd ondersteund door hun implementerende services) die vooral zullen worden gebruikt om gegevens binnen te krijgen van de werkgevers: alle data die verband houdt met arbeidsrelaties, geleverde prestaties en uitbetaalde salarissen (de Salary Suggest & Payment API kan ook worden gebruikt om een suggestie te krijgen van het salaris dat moet worden betaald, berekend volgens de regels van de kunst).

Meer naar het midden vinden we de systemen die deze data eerder zullen verwerken: deze staan los van de “input” systemen en krijgen hun data van deze laatste via events. We volgen hier dus op macroniveau het principe CQRS, in die zin dat we het verzamelen van de gegevens (welke tot een “command” tot verwerking ervan zullen leiden) scheiden van de verwerking ervan (die zal leiden tot nieuwe, via “query” raadpleegbare gegevens).

Het betreft ten eerste het consolideren van veranderingen in arbeidsrelaties, om zo altijd een up-to-date beeld te hebben van de huidige bestaande relaties, maar ook op de historiek. Ten tweede is er een berekeningsmodule voor salarissen, die ten gepasten tijde kan geactiveerd worden om de salarisvoorstellen te maken en uit te sturen. Het derde systeem is de WorkTime engine: deze krijgt een event binnen, telkens er gegevens binnenkomen betreffende prestaties, en zal deze consolideren tot een up-to-date view van wat er op dat moment gekend is betreffende deze gegevens (er kunnen bijvoorbeeld ook correcties van vorige data binnenkomen, die dan in rekening worden gebracht). Als voorlaatste zien we dan een systeem dat effectief uitbetaalde salarissen zal opvolgen en verwerken, en ten slotte hebben we nog de contribution engine, die op basis van heel wat gegevens uit de andere systemen en regelgeving, voorzien door een “Contribution & Tax Rules System”, de contributies berekent die de werkgevers zullen moeten volstorten. Ook dit laatste kan een real-time optelsom laten zien van wat tot dan gekend is, maar evengoed kunnen we hier maandelijks of driemaandelijks een event laten genereren om het saldo voor die periode mee te delen.

Rechts op de tekening zijn er dan de integraties met verdere backend systemen te zien: Work Task Control vangt events op om de werkprocessen van de medewerkers uit de Sociale Zekerheid te informeren, Human Notifications kan naar events luisteren die via een ander communicatiekanaal aan mensen moeten worden meegedeeld, Process Orchestrator ontvangt en verstuurt events om op die manier iets complexere processen vooruit te helpen (b.v. trimestriële of maandelijkse afrekeningen), Realtime Analytics kan live de eventstroom in de gaten houden en op basis van wat er binnenkomt intelligente beslissingen nemen en verdere signalen (events) uitsturen, en Audit Logging, ten slotte, zal elk event ontvangen dat relevant is betreffende het loggen van de toegang tot, of wijziging aan gegevens (zelfs elk opvragen van data via één van de APIs kan een event veroorzaken dat dan kan worden gelogd als “entiteit X (iets of iemand) kreeg toegang tot een bepaald gegeven”). Dit laatste systeem kan in principe bij de KSZ staan, die onder andere dit soort opdracht hebben.

Een Business event-verhaal doorheen dit ecosysteem

Laten we op zoek gaan naar een aantal Events die van belang zijn in dit business domein (de techniek “event storming” begint hier ook mee; we zullen hier echter al direct een wat technischer bril op zetten, en tegelijk het gegevensverkeer binnen het ecosysteem meevolgen). We doen dit via het voorbeeld van werknemer Willy C, die wordt aangenomen door het bedrijf Acme NV.

• Eerst wordt Willy aangeworven als arbeider; hij krijgt een contract. Een aantal gegevens hiervan worden doorgegeven aan de Contracts API, en dit leidt tot een WorkRelationStartedEvent.
• Dit event wordt opgevangen door de Relationship Engine, die de gegevens via API ter beschikking zal stellen, en door de Process Orchestrator, die een schedule zal starten om acties te ondernemen wanneer het tijd wordt om b.v. Willy zijn salaris te betalen.
• Na een tijdje zal Willy beginnen werken en uren kloppen. WorkTimePerformed Events worden gegenereerd na gebruik van de WorkTime API. We laten in het midden hoe granulair deze events zijn. Technisch kan alles, wettelijk moet dit pas na een bepaalde termijn gebeurd zijn. Het kan echter ook nuttig zijn voor de werkgever om dit eerder door te sturen: degenen die b.v. elke dag, of na elke shift, de gewerkte uren doorgeven, hebben een betere “live view” bij het consulteren van hun gegevens via een dashboard, dan werkgevers die de gegevens pas doorgeven op het einde van de maand.
• De WorkTimePerformed Events worden hoofdzakelijk verwerkt, en goed bewaard (d.m.v. Event Sourcing) door de WorkTime Engine. Deze zal alle gegevens netjes samenvoegen zodat men steeds een correct beeld heeft op hoeveel totale prestaties er reeds zijn geleverd door welke werknemer, voor welk bedrijf, gedurende eender welke periode. Dit wordt dan opnieuw via een API aangeboden, en aldus is dit dus een voorbeeld van CQRS: de gegevens komen binnen via de WorkTime API (en bijhorende service) en kunnen worden geraadpleegd via de Consolidated View API van de WorkTime Engine. Voor het gemak zullen de APIs echter via eenzelfde webadres worden geraadpleegd (de APIs kunnen apart worden ontwikkeld en onderhouden, om daarna samen te worden aangeboden door een API management oplossing).
• Ook correcties in arbeidstijd (b.v. door laattijdig aanvragen van verlof) komen het ecosysteem binnen via WorkTimePerformed Events, waarin de correctie staat. De WorkTime Engine zal alle events netjes opslaan en met correcties rekening houden in het afgeleide datamodel.
• In Willy’s contract staat dat Acme om de 2 weken zijn loon zal uitkeren, rekening houdend met de effectief gewerkte uren. De Payment Suggest Engine zal voorafgaand aan de uitbetaling ervan de huidige stand van zaken opvragen bij de WorkTime Engine (dit op commando van de Process Orchestrator). Op basis hiervan, en via de salarisgegevens verkregen van de Current Contracts API, kan de Payment Suggest Engine dan een brutoloon berekenen. In dit voorbeeld lijkt het heel eenvoudig, maar deze dienst zou kunnen worden uitgebreid met alle mogelijke vormen van loon (b.v. cafetariaplan, mobiliteitsvergoeding, maaltijdcheques, etc.). Wanneer de berekening klaar is wordt een BruteSalaryProposal Event verstuurd.
• Dit laatste event wordt opgevangen door een dashboard voor de werkgever of zijn sociaal secretariaat. Er zal data in staan waarmee de werkgever zijn volledige “payslip” kan invullen: in dit vereenvoudigde voorbeeld kennen we dan het brutoloon, de werknemersbijdrage, het belastbaar loon, de bedrijfsvoorheffing en het nettoloon. Het loon kan dan door de werkgever worden uitbetaald: hoe dit precies gebeurt, laten we buiten beschouwing.
• Uiteindelijk zal dus op de een of andere manier een betaling van het salaris gebeuren (al dan niet overeenkomend met de suggestie). Ook dit komt als data ons systeem binnen via een API die de werkgever of het sociaal secretariaat moet aanroepen: De Payment API (die in de tekening deel uitmaakt van de Salary Suggest & Payment API) en gaat dan als een SalaryPayed Event naar de Salary Engine om de gegevens te verwerken. Een niet afgebeelde Banking Monitoring Service zal daarnaast monitoren wanneer er betalingen binnenkomen van de RSZ bijdragen, welke zullen resulteren in EmployeeContributionPayed Events, die ook naar diezelfde Engine kunnen worden gestuurd. Via de Consolidate Salary Info API kan men al deze gegevens historisch raadplegen.
• Dashboard services voor de werkgever, zowel als voor de werknemer, kunnen eveneens van deze gegevens gebruik maken om ze te laten zien aan de eindgebruiker.
• Na een kwartaal zal Acme zijn werkgeversbijdragen moeten betalen. Hiertoe zal de Contribution Engine in actie komen, in opdracht van de Process Orchestrator. Deze engine zal, door allerlei gegevens te raadplegen van een aantal APIs binnen het ecosysteem, de bijdrage berekenen en een event uitsturen. Op deze manier kan de informatie dan in het dashboard van de werkgever terechtkomen, maar ze wordt eveneens door Human Notifications opgevangen om een factuur naar de eBox te kunnen sturen. Daarnaast zal ook Work Task Control ingeschreven zijn op dit event, zodat processen en dossiers rond de werkgever Acme kunnen worden geüpdated.

We kunnen uiteraard blijven doorgaan met uit te leggen welke events er zijn en waarvoor deze allemaal nuttig kunnen zijn, maar we gaan ons beperken tot dit nog relatief eenvoudige voorbeeld. Deze manier van werken is eindeloos flexibel: elke service binnen dit ecosysteem kan, indien nodig, reageren op bepaalde gebeurtenissen en de nodige acties ondernemen, en dit kan dan zowel gaan om standaard business processen, als om ondersteunende zaken zoals audit logging en realtime analytics.

We hebben hier een globaal overzicht geschetst van een ecosysteem van applicaties. Dit zegt natuurlijk nog niet in detail hoe elk van deze systemen intern zullen werken (en verder opgedeeld zijn in modules). Event Sourcing kan een logische keuze zijn om de CQRS die we hier voorzien te ondersteunen, maar dit is niet noodzakelijk de beste keuze. Event Sourcing kan daarnaast b.v. ook van pas komen indien we “herspeelbaarheid” van wat er zich in een applicatie heeft afgespeeld willen bekomen. De meeste applicaties hebben echter voldoende lichte niet-functionele vereisten om een eenvoudiger intern ontwerp toe te laten. Wat we wel zien is dat een basis gebruik van EDA, ook zonder deze geavanceerde concepten, maar wel verdergaand dan enkel lege notificaties, het systeem erg gemakkelijk her- en uitbreidbaar maakt (met nieuwe events en nieuwe consumerende services die elkaar “kruisbestuiven” zonder van elkaar afhankelijk te worden).

Besluit

Event Driven Architecture en het gebruik van APIs vormen samen het bindweefsel van communicatie tussen diensten in een applicatie ecosysteem. Het fictieve voorbeeld in deze blog laat zien hoe ze elk in hun kracht staan: APIs voor de onmiddellijke ontsluiting en het beschikbaar stellen van bestaande gegevens (vaak zelfs als “authentieke” bron) en EDA voor het realtime en transparant consumeren van alle mogelijke informatie van zodra deze beschikbaar wordt, op een manier die de agiliteit en beschikbaarheid van het volledige ecosysteem sterk verhoogt.

_________________________

Dit is een ingezonden bijdrage van Koen Vanderkimpen, IT consultant bij Smals Research.  Dit artikel werd geschreven in eigen naam en neemt geen standpunt in namens Smals.